Het geloof, het begrijpen van de Bijbel en de preek in de kerk is voor de ‘gemiddelde’ mens soms al een redelijke opgave. Het is wellicht een open deur als ik schrijf dat dit voor mensen met Autisme mogelijk soms een extra moeilijk proces is. Met name (het begrijpen van) de preek kan best een lastig element zijn.
Hoe komt dit? Hoe gaan we daar als omgeving mee om, van netwerk tot pastoraat? Wat is onze taak daarin en sterker nog: welke verplichting hebben we mogelijk hierin te volvoeren?
Een van de elementen is dat mensen met Autisme vaak moeite hebben met beeldspraak. Dit komt door het zwart-wit denken. Dat wil zeggen: letterlijk nemen. Dit komt door een verstoring in de centrale coherentie (hersenfunctie) wat er voor zorgt dat het het leggen van de juiste verbanden in een verhaal of bijvoorbeeld het geheel van een context niet altijd soepel verloopt of gewoon niet lukt.
Vanuit 1 Petrus 3:8 wil ik mijn openend statement maken:
En eindelijk, zijt allen eensgezind, medelijdend, de broeders liefhebbende, met innerlijke barmhartigheid bewogen, vriendelijk;
Dit geeft iets weer van de wijze waarop we met (al) onze gemeenteleden én de mensen om ons heen hebben om te gaan. Laat ik duidelijk stellen dat niets zonder het onmisbare gebed om leiding van de Heilige Geest kan en mag geschieden. De inhoud van mijn schrijven wil ik doen langs de vier bouwstenen van ‘Zorg voor ASS volgens van der Leer’, waarbij ik met name de noodzaak en het belang van duidelijke uitleg, alsook de verklaring van de Bijbel mee zou willen opbouwen:
1. Laagdrempelig
2. Essentieel
3. Empatisch
4. Rustgevend
1. Laagdrempelig
In Leviticus 19:14 is bij wet vastgelegd (voor Gods volk) dat men de dove niet zal vloeken en voor het aangezicht des blinden geen aanstoot te zetten. Dit betekent zoveel als: het is verboden om macht uit te oefenen over gehandicapte mensen en daar misbruik van te maken. Als tegenstelling zou ik daarbij dus willen stellen dat we als omgeving een verstaanbare taal dienen te spreken om daarin ook met verantwoordelijkeheid onze macht ten goede uit te voeren.
Mensen met Autisme hebben bijvoorbeeld vaak moeite met beeldspraak, nemen dingen letterlijk. Belangrijk hierbij is dus om met geduld ‘De Boodschap’ over te brengen en begrijpelijk te maken. Daarbij is het ook belangrijk om met regelmaat af te tasten of het ook op de juiste manier landt in het hart.
2. Essentieel
Deuteronomium 27:18 meldt ons dat degenen vervloekt zijn, die de blinde op den weg doet dolen. Dus niet aan hun ‘lot’ over te laten. Hierin ligt dus de essentie (belangrijke opdracht) dat we aan iedereen om ons heen, ook de mensen met Autisme, de belangrijk(st)e elementen van De Bijbel proberen uit te leggen en draagvlak voor te vinden in het hart. Realiserend de oproep van Paulus bij zijn overdracht aan Timotheus in 2 Timotheüs 4:1 “Ik betuig dan voor God en den Heere Jezus Christus, Die de levenden en doden oordelen zal in Zijn verschijning in Zijn Koninkrijk. Dit omvat dus de volledige mensheid in het oordeel wat gaat plaatshebben. Wellicht ten overvloede: dit betreft ook de mensen met Autisme. Naast het feit dat de boodschap van het oordeel dus ook elk mens als inidivu al aan het werk moeten zetten om de noodzaak hiervan ernstig ter harte te nemen.
Mensen met ASS kunnen mogelijk door ongebrip ongepaste uitingen doen bijvoorbeeld bij een gebruikt metafoor in de preek. Zo had ik dat ook eens met een jongeman, begin 20 jaar, die boos naar mij toe kwam omdat de dominee had gesproken met een metafoor. “De Bijbel is geen supermarkt waar je enkel uit haalt wat je nodig hebt”. Vanaf dat moment is het belangijk om te wegen of we de ander aanspreken op de ongepaste uitingen daarbij, of juist begrip te tonen en het onbegrip trachten om te vormen naar begrip. Dat brengt mij automatisch bij de derde bouwsteen.
3. Empatisch
Zoals met veel dingen in het leven is het goed om oprecht proberen in te voelen hoe het begrip en de cognitieve processen in het hoofd van (elk) ander functioneert. Het is daarbij van groot belang om met geduld te onderzoeken hoe de informatie binnenkomt bij de ander, in dit geval de persoon met ASS. Voortbordurend op het voorbeeld van de tweede ‘bouwsteen’ over de supermarkt: “ik vind het zo oneerbiedig dat die dominee de supermarkt vergelijkt met een bijbel, dat doe je toch niet, belachelijk”. Ik heb de Bijbel gepakt en een tastbaar voorbeeld aangerijkt (fysiek) wat de bedoelde boodschap van de dominee moet zijn geweest. Daarbij kwam er begrip en werd de jongeman ook blij omdat hij begreep wat er uiteindelijk is bedoeld. Daarmee schrijven we dan door naar de rust in de vierde en laatste bouwsteen.
4. Rustgevend
Het is niet altijd zinvol om de strijd aan te gaan over ongepaste uitspraken of uitingen van onbegrip. Zinvoller is het om het onbegrip (zo mogelijk) om te vormen naar begrip. Dat geeft uiteindelijk meer duidelijkheid over de bedoelde boodschap, minder onrust. Het aanstoot geven bij mensen met Autisme (boosheid die ontstaat door bijvoorbeeld ongebrip of onvermogen) kan uiteindelijk nooit de bedoeling zijn.
Ik doe er tekort aan om hiermee af gaan ronden. Daarom zou ik voor willen stellen om in een tweede artikel mogelijk wat meer handvatten toe te rijken in het toe- en aanbrengen van de Bijbelse stof voor mijn medemensen met ASS. Dat zal ik dan ook weer schrijven langs de vier bouwstenen van ‘Zorg voor ASS volgens van der Leer’.
Uiteraard staan we hierbij open voor vraagstelling en zouden we ons graag laten voeden met input vanuit de omgeving en betrokken. Neemt u contact op om uw vraag (of vragen) te stellen?
Dan zullen we dit zo goed als mogelijk proberen mee te nemen in het vervolg artikel op dit schrijven.
Voor nu in alles; Gode hartelijk bevolen!